ضریب تاثیر یا (Impact Factor)

• بلاگ

ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور

ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور (Impact Factor) شاخصی جهت اعتبار سنجی مجلات علمی در بین پژوهشگران و محققین می­‌باشد. این شاخص توسط گارفیلد که یکی از موسسین پایگاه علمی ISI بود معرفی و عرضه گردید. هر ساله پایگاه کلاریویت (Clarivate) در ماه ژوئن به محاسبه و ارائه ایمپکت فکتور می­پردازد که البته جهت دسترسی عموم آزاد نیست و صرفا به صورت آکادمیک می­توان به آن دسترسی داشت. این مشخصه که به میزان نفوذ مقالات چاپ شده یک مجله در مجلات دیگر مربوط می­باشد به این صورت محاسبه می­گردد که تعداد ارجاعات سال مذکور را بر تعداد مقالات چاپ شده 2 سال قبل تقسیم و عدد مورد نظر را اعلام می­نمایند؛ البته این شاخص توسط پایگاه کلاریویت به صورت 5 ساله نیز معرفی می­گردد که نحوه محسابه به همین ترتیب و برای 5 سال آخر انتشار مقاله بوده و جهت بررسی نحوه عملکرد بلند مدت مجله این شاخص ملاک مناسبی می باشد:

برای مثال برای سال ۲۰۱۷ این فرمول به صورت زیر محاسبه می‌شود:

ضریب تاثیر دو ساله: استنادهای دریافت شده در سال ۲۰۱۷ توسط مقالات چاپ شده در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تقسیم بر مجموع مقالات چاپ شده در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۵

ضریب تاثیر پنج ساله: استنادهای دریافت شده در سال ۲۰۱۷ توسط مقالات چاپ شده در سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ تقسیم بر مجموع مقالات چاپ شده در سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶

در جامعه علمی هر چقدر ضریب تاثیر یک مجله بالاتر باشد یعنی میزان نفوذ مقالات آن در مجلات دیگر بیشتر بوده و مجله سطح علمی بالاتری را نسبت به مجلات با ایمپکت کمتر داراست که البته در برخی مواقع نیز این مطلب صدق نمی کند. ضرایب مشابه دیگری مانند GIF  و SIF وجود دارند که به پیروی از پایگاه کلاریویت به محاسبه و ارائه ضرایب خود می­کنند که اعتبار کمی در جامعه علمی دارند. در اصطلاح به مجلاتی مجلات دارای ایمپکت فکتور می­گویند که دارای ضریب تاثیر معرفی شده از تامسون که JCR نامیده می­شود باشند. ضریب تاثیر JCR (Journal Citation Report) به مجلات موجود در دسته بندیWeb of Science (WOS) اتلاق می­گردد:

فاکتور تاثیرگذاری مجله به بررسی منابع ارجاع شده از پنج نشریه از سایت (WoS) می­‌پردازد:

• شاخص استنادی علوم (SCIE)
• شاخص استنادی علوم اجتماعی (SSCI)
• فهرست استنادات هنر و علوم انسانی
• فهرست استنادی مجلات کنفرانسی و مجله علمی
• فهرست استناد، مجلات کنفرانس، مجله علوم اجتماعی و علوم انسانی

محل نمایش این داده­ها، پایگاه داده WoS است. این پایگاه داده به طور مداوم در حال به دست آوردن اطلاعات جدید است، و داده های قدیمی به طور مرتب اصلاح و یا به روز می‌شوند.

 اگر مجله ای در این دسته بندی قرار نداشته باشد مطمئنن دارای ضریب تاثیر نخواهد بود و در نظر داشته باشید که عکس این ماجرا امکان­پذیر است یعنی ممکن است مجله­ای در این دسته بندی بوده ولی دارای ضریب تاثیر نباشد.

در انتها می­بایست بیان نمود که در کل شاخص سنجش مجلات علمی رویکرد مجله می­باشد و با مطالعه اندکی از مقالات یک مجله کاملا میتوان به رویکرد مجله پی برد و با اعتماد بیشتری مقاله خود را در آن به چاپ رسانید.

چگونه ضریب تاثیر مجله بین المللی را پیدا کنیم؟

علاوه بر آن‌چه که در مورد انتشار سالانه توسط بنیاد تامسون گفته شد، سایت‌های زیر با قابلیت جستو‌جوی بسیار ساده می‌توانند، اطلاعات مربوط به ضریب تاثیر مجلات را در اختیار قرار دهند. همچنین به طور معمول ضریب تاثیر مجلات در صفحه ابتدایی نشریه ذکر شده است. برای آشنایی با ضریب تاثیر مجلات به صفحه اصلی آن مراجعه کنید.

چگونه ضریب تاثیر مجله ملی در ایران را پیدا کنیم؟

در ایران، پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC) به انتشار فهرست مجلات دارای ضریب تاثیر می‌پردازد. برای آگاهی از اعتبار مجله بهتر است سری به این پایگاه بزنید و لیست نشریات آن را مرور کنید. همچنین پایگاه زیر در پیدا کردن ضریب تاثیر مجلات ملی بسیار کارآمد است.

شما برای مشاهده گزارش وارد مجله می شوید:

به پایین صفحه Table Indicators بروید. فاکتور تاثیر گذاری مجله نمایش داده می شود، با آخرین سال موجود در بالای ستون

برای به دست آوردن رتبه بندی مجله، به پایین جدول بروید و در سمت چپ پایین روی منو کلیک کنید.

یک جدول با نام JCR Impact Factor ظاهر می شود، با رتبه برای هر رده از مجله

ممکن است مجبور باشید برای دیدن همه دسته ها به سمت راست بروید.